مدرسه‌ی فکرت

یادداشت روز دامنه

«کهکشان نیستی»

به قلم دامنه. به نام خدا. طی این ماه اندک اندک چند کتاب هم خواندم و به پایان بردم. که از هر نسخه چند نکته ارائه می‌کنم: سلام شریفان.  رُمان "کهکشان نیستی" هنوز زیر چشمان من است و چند روزی است که دارم مطالعه‌اش می‌کنم داستان زندگی آسید علی قاضی است؛ نوشته‌ی محمدهادی اصفهانی. در تهران نشر فیض فرزان در ۱۳۹۹ به چاپ رسید و عجیب این است در سال ۱۴۰۱ به چاپِ پنجاه و هفتم رسید. این اثر در ۵۵۸ صفحه تنظیم شده و نویسنده‌اش در نجف آن را نوشته است. اینک یک مسئله‌ی مهم را می‌گویم: آیت‌الله سید علی قاضی طباطبایی (۱۳۲۵ - ۱۲۴۵) هر جا و در فراغتی که در تبریز برایش میسّر می‌شد دو رکعت نماز می‌خواند و رفتنِ به نجف را از خداوند می‌خواست. (ص ۱۳) و همین شد که در سن ۲۷ سالگی به نجف رفت و آن مقام معنوی را به دست آورد و در دل انسان‌ها رفت. در واقع "قاموس معنوی" او تحت تعالیم پدر و امامقلی نخجوانی در تبریز ریخته شد. سید حسین پدرِ آیت‌الله سید علی قاضی طباطبایی ( ۱۳۲۵ - ۱۲۴۵) -که تفسیر کشّاف را هم به فرزندش آموزانْد- به او سفارش کرده بود نزد امامقلی نخجوانی (=شاگرد نابغه‌ی اعجوبه‌ی مکتب تربیتی آقامحمد بیدآبادی) آمدوشد کند و پیش او مانند کسی باشد که زیرِ درخت نشسته است و بدونِ تکان‌دادن آن، منتظرِ افتادنِ میوه‌اش مانده باشد، یعنی تا امامقلی سخنی نگفت، ساکت بمانَد که جریان فیض را به عهده‌ی او بگذارَد. روشن سازم کتاب «کهکشان نیستی» هدفش خروجیِ نفوسی آگاه، با انگیزه‌های توحیدی است. سید علی قاضی به عرفانِ بازاری مصطلح هیچ توجه‌ای نداشت. من از سرِ شوق در وادی‌السلام نجف، سر قبرش مشرف شدم و نیز کمی این‌سوتر سر قبر رئیسعلی دلواری رهبر مبارزه با انگلیس در تنگستان ایران.

یادداشت روز دامنه
شیعه به منزله‌ی عُمّال ائمه ع

به نام خدا. سلام شریفان. زودِ امروز ۲ ساعت نشستم سر مطالعه‌م. آخه یکی از رفیقام که هرگز تنهام نمی‌گذارد کتاب است کتاب است؛ کتاب. امروز مجموعه‌ی اشارات آیت الله مرحوم بهجت یعنی کتاب ۶۹۶ صفحه‌ای "حضرت حجت" (عکس بالا) صبحم را طلوع داد. او در ص ۲۰۱ گفت: شیعه به منزله‌ی عُمّال (=کار گزارهای) ائمه ع هستند که خیلی بر دلم نشست. نه،نه، فقط ننشست، تکانم داد. خُب چقدر آدم سَکینَتِ نفْس پیدا می‌کند که بخواهد عامل علم ائمه‌ی خود باشد. خدایا آیا به منِ دامنه‌ی خودت ذرّه‌ای لیاقت می‌بخشی که بتوانم نام شیعه را با خودم با علم‌وعملم حمل کنم که پیشگاه جبروت و ملکوت از شَرمِ کردار و گفتار و پندارهام بر زمین افکنده بلکه سرافکنده نگردم؟! خدایا می‌ترسم ازین روزی که ائمه‌ی ما گفتند «لایُبقی مِن الاسلام الّا اسمُهُ». همین را مرحوم بهجت در ص ۲۶۰ این کتابش هشدار داد نکند روزی بر ما در رَسد که "از اسلام جز اسم باقی نمانَد". خدایا مرا با فقیهانِ پارسای عصرم آجین و عجین کن که مرحوم صاحب جواهر آن فقیه ستُرک (=باشوکت) احتمال داده اگر مصلحت اقتضا کند فقیه می‌تواند حکم جهاد دهد. و آقابهجت همین را در ص ۱۶۳ بزرگ و برجسته کرد. خدایا آن فقیه‌هایی را راهبَر و رهبرم ساز که عین امامینِ انقلاب -مرحوم امام خمینی، معظم‌رهبرم آقاخامنه‌ای- باکی از امپریالیسم نداشته و ندارند نه فُقها که ساکتندُ در ترس راحت! فقط رُل دانای کُل را بازی می‌کنند گوشه‌ای خزیده‌اند اسلام و مسلمین را به راحتیِ خودشان، فروخته می‌فروشند! آخر چگونه از غزه یاد نکنم که مقاومت و مردم آبروی اسلام و مسلمین شدند.

هر جریان فکری که دارای این چند ویژگی باشد در اصطلاح سیاسی چپ محسوب می شود. نسبت به مسائل روز واکنش قاطع نشان دهد. نسبت به مسائل فکری کنش فعالانه بروز دهد. اگر دینی است عقل و نقل را با هم بخواهد. در جای خود دست به قیام بزند و چریک شود. سازشکاری را کنار بگذارد. پیرو محض نباشد. تفکر انتقادی داشته باشد. با دولت های زورمحور جهان به مخالفت برخیزد. فلسطینی بماند و با اسرائیل در هر شرائط مخالف باشد و آن را نامشروع بداند. آمریکا را شرّ جهان بداند. تقریبا" تفکر سوسیالیستی داشته باشد. نظام سرمایه داری را سیستم چپاولی بداند. مقلدمحور نشود. شرع و عقل را با تفسیر واحد نخواهد. سیّال بودن فهم را قبول دارد. در گرایش دینی روی متن فکر می کند، نه روی گوینده ی متن. در اغلب مسائل حاد، تندرو باشد، نه کُندرو. حتی اگر سیصد و چهارده نفر بودند دست به میارزه بزند که فیدل کاسترو و اِرنستو چه گوارا با همین عدد، انقلاب کوبا را از کوه ها رهبری کردند و پیروز شدند. چهره های روشنفکر مترقی را قبول داشته باشد. با چهره های دولتمرد نظام های سرمایه داری عمیقا بستیزد. روی اقتصاد، به مساوات و عدالت و توزیع عمومی توجه کند. مردم را در هر جا کمک کند. درآمد خزانه ی ملی را برای عموم بداند. از ملی شدن بسیاری از امور دفاع کند. در نهضت های آزادی بخش جهان حضور یاید. همیشه در پی تغییر باشد و چندین مورد دیگر. در آخر خالی نگذارم در مجلس انقلاب فرانسه، سمت چپ پارلمان نیروهای انقلابی می نشستند و مواضع تند و تیز نسبت به فساد داشتند و سمت راست آن نیروهای محافظه کار می نشسند که هموراه خواهان حفظ وضع موجود بودند. واژه چپ و راست از آن پارلمان وارد ادبیات سیاسی جهان شد. منظور بنده از چپ در ایران این جریانی که خود را اصلاح‌طلبان نام گذاشت نیست. چپ به معنای وسیع آن است. مثلا" درین قاعده که ترسیم کردم: شهید چمران، شهید حاج قاسم، شهید بهشتی، مرحوم منتظری، آیت الله آقای خامنه ای مظاهر مهم چپ در ایران هستند. و مرحوم رفسنجانی، مرحوم مصباح یزدی، مرحوم مهدوری کنی، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، آیت الله جوادی آملی از مهمترین مظاهر راست. پایان. سینصاد خدابنده. عکس ازین منبع.

...

یادداشت روز دامنه (۴)
سازوبرگِ دِهشتِ غرب بر سر ملت

دامنه‌ی توحید

شب مدرسه فکرت

شب‌های مدرسه ( ۱ ) نوشته‌های دامنه به خط توحید

زنی بی‌قرار با ذهنی فرهنگ‌زده و لَحن و لُغاتی سطح‌بالا با من مصاحبه کرد و با حالتی انگار خصوصی گفت بسیاربسیار اهمیت دارد که افرادی شایسته در خارج از کشور معرّف «ما» باشند.

اشاره به این است که: گزینش و استخدام کارمند و معلم در انگلستان در گزینش معلم و کارمندان سختگیر است که جان فاولز برای مصاحبه‌ی معلمی در خارج از کشور رفته بود پیش این مصاحبه‌گر زن در مرکز یک گزینش در انگلستان.

منظور به این است که: هر کس از طرف دولت انگلستان برای شغلی به خارج می‌رود شرط گزینشش این است باید حامی و معرفی‌کننده فرهنگ انگلیسی شود.

از میان رمان‌ها و آثاری که خوانده‌ام. دامنه. این مورد ← رُمان «مَجوس» صفحه‌ی ۹۶ اثر جان فاولز. برگردانِ پیمان خاکسار. شب: دامنه و مدرسه.